Καίριο το θέμα, καινοτόμο, ρηξικέλευθο και η πεμπτουσία της εκπαίδευσης. Οι έννοιες της αυτογνωσίας και της αυτοπεποίθησης στα παιδιά είναι όπως τις δίδυμες αδελφές. Δεν υπάρχουν αφ΄ αυτές, αλλά συνυπάρχουν. Η μια δίνει τροφή στην άλλη. Η αυτογνωσία εξυπακούει τη γνώση των δυνατοτήτων, των ικανοτήτων και δεξιοτήτων ενός ατόμου. Προϋποθέσεις της είναι ο συνεχής αυτοέλεγχος, η σωστή αγωγή, η ευρύτητα του πνευματικού ορίζοντα, η αγάπη για την αλήθεια, ο προσωπικός αγώνας και κυρίως η έλλειψη εγωισμού. Η αυτογνωσία οδηγεί το άτομο στην αυτοπεποίθηση, στην πίστη δηλαδή στις δυνατότητές του, στην αυτοεκτίμηση και στην ευτολμία. Έτσι λοιπόν συμπλέκονται οι δύο έννοιες και γι΄ αυτό τις ονόμασα δίδυμες αδελφές.
Πρέπει να ειπωθεί επίσης ότι οι αξίες της αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης δεν είναι κληρονομικές, αλλά επίκτητες και επομένως καλλιεργούνται παιδιόθεν και η καλλιέργειά τους συνεχίζεται συστηματικά και διά βίου. Πρέπει να έχουμε υπόψη πως όταν διαβάζομε στο παιδί μας οφείλομε να έχομε κατά νουν ότι πρέπει να το μαθαίνουμε πώς να μαθαίνει, να το μαθαίνουμε δηλαδή με ποιο τρόπο να κατακτά τη γνώση, πώς να ανακαλύπτει το καινούργιο και πάνω απ΄ όλα να του εμφυσήσουμε αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση. Σημασία δεν έχει η ποσότητα γνώσεων, με τις οποίες θα πρέπει να γεμίσουμε το κεφάλι του παιδιού, αλλά το πώς θα το μάθουμε να σκέφτεται, να κρίνει και να μαθαίνει. Πρέπει οι γονείς να αποβάλουν την αντίληψη, ότι το κεφάλι του παιδιού είναι άδειο δοχείο και ότι πρέπει να το γεμίσουν με γνώσεις. Η συντηρητική αυτή αντίληψη δεν οδηγεί ούτε στην αυτογνωσία ούτε στην αυτοπεποίθηση.
Ο κόσμος ανέκαθεν χρειαζόταν άτομα με ευρηματικότητα, επινοητικότητα, με κριτικό μυαλό και έτοιμα να κάνουν αυτοκριτική. Αν ο τροχός της ιστορίας λοιπόν κύλησε εξελικτικά προς το καλύτερο, αν από το Μεσαίωνα, οδηγηθήκαμε στην Αναγέννηση, αν δηλαδή έγιναν μεταρρυθμίσεις παντός είδους και αν γίναμε ως άνθρωποι καλύτεροι και πιο διαλεκτικοί, τούτο οφείλεται στους προικισμένους δασκάλους που εμβολίασαν με αυτογνωσία και αυτοπεποίθηση τη νέα γενιά.
Οι δύο αυτές σπουδαίες αρετές όμως, δεν καλλιεργούνται με τα συνεχή μη ή με τα είσαι βλάκας και είσαι άχρηστος, συνήθεις φράσεις που εκστομίζουμε όταν διαβάζουμε στα παιδιά μας. Ένας μεγάλος παιδαγωγός έλεγε πως είναι αρκετό να πεις στο παιδί «μη το ένα και μη το άλλο, για να κάνει εντελώς το αντίθετο». Οι κινέζοι επί τούτου έχουν μια παροιμία που είναι πολύ διδακτική. Μάθε το παιδί να ψαρεύει το ψάρι λένε, για να το φάει και όχι να του το δίνουμε έτοιμο στο πιάτο. Αποτέλεσμα της καλλιέργειας της αυτογνωσίας είναι η κατάκτηση της σωφροσύνης από το παιδί, ο αυτοσεβασμός, η ρεαλιστική και ορθολογιστική αντιμετώπιση της ζωής, ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός, η ευτυχία, η επιτυχία, ο περιορισμός των παθών (εγωισμού, φιλαυτίας, ναρκισσισμού), ελαττωμάτων και αδυναμιών.
Δικαιολογημένα με όσα λέγονται κάποιοι θα αντιτείνουν. Όρια πρέπει να βάζουμε στα παιδιά μας; Και βέβαια, πρέπει να βάζουμε όρια στα παιδιά, απαντώ. Ας μην οριοθετήσουμε όμως την ειλικρίνεια, την αυθεντικότητα, την αυτοπεποίθηση και το πνεύμα της αμφισβήτησης που διακρίνει τα παιδιά. Οφείλουμε να τα συμβουλεύουμε να μελετούν, να κάνουν καλές σπουδές, να πάρουν μπόλικα εκπαιδευτικά προσόντα και να τα νουθετούμε, να απέχουν από εξαρτησιόγονες ουσίες.
Ιδιαίτερα οφείλουν οι γονείς να σταθούν δίπλα στα παιδιά τους, όταν αντιληφθούν ότι τα εμβολίασε το πρώτο ερωτικό σκίρτημα και κυρίως να μην πανικοβληθούν επειδή άρχισαν τα σπλάχνα τους, να ερωτεύονται.
Καλύτερα να γνωρίζουν οι γονείς με ποιον ή με ποιάν βγαίνουν τα παιδιά τους, παρά να αρχίσουν τα μη και τις απαγορεύσεις των παιδικών εξόδων των ερωτικών ειδυλλίων. Οι σημερινοί γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι τα παιδιά τους γνωρίζουν τα πάντα γύρω από τις σεξουαλικές σχέσεις και καλύτερα να κάνουν παιδιά με κρίση παρά παιδιά με ακρισία.
Θερμά συγχαρητήρια προς το Alexander College, τον κλάδο εγκληματολογίας του Κολλεγίου και το Exellence Institute που οργάνωσαν την αποψινή και επωφελή για τους γονείς τούτη εκδήλωση. Αν οι απόψεις μου ακούστηκαν λαϊκίστικες, παρακαλώ να μη με συνδέσετε με το λαϊκισμό γιατί τον απεχθάνομαι σε όλες του τις εκφάνσεις. Ο λαϊκισμός, ο αυταρχισμός και η επιβολή, δε βοηθούν στην αυτογνωσία και αυτοπεποίθηση των παιδιών. Προτίμησα να μιλήσω με τα βιώματα ενός εκπαιδευτικού που ανάλωσε 37 χρόνια στα σχολεία, παρά ως ένας εκπαιδευτικός που άντλησε αποκλειστικά ιδέες από διάφορα παιδαγωγικά συγγράμματα, που τις πλείστες φορές κάποιες συγκρούονται με την καθημερινή διδακτική και πρακτική.
Κλείνω με τούτο: Μεγαλώστε, αγαπητοί γονείς, παιδιά, τα οποία να αγαπούν, να συγχωρούν, να σχεδιάζουν το παρόν σύμφωνα με το μέλλον και όχι σύμφωνα με το παρελθόν και κυρίως μεγαλώστε παιδιά που να μη χρειάζονται ηρεμιστικά για να κοιμηθούν τα βράδια. Και να ξέρετε ότι τα σημερινά παιδιά σέβονται τους δασκάλους, τους γονείς ή τους ιερείς όχι από τη θέση που κατέχουν ή από την ηλικία που έχουν, αλλά αν είναι άξιοι σεβασμού. Ο καθένας θα κρίνεται και θα ελέγχεται λέγει ο Γιώργος Θεοτοκάς, από το αποτέλεσμα των πράξεων του.
Θεοχάρης Μασούρας, Φιλόλογος, πρώην Διευθυντής Σχολείων Μ.Ε. Diploma Iστορίας, Πανεπιστημίου Κύπρου